1959 წლის 17 მარტს გალაკტიონ ტაბიძე სამუდამოდ დაემშვიდობა ამქვეყნიურ სინამდვილეს, მიწიერ ყოფას და მარადისობაში გადავიდა. 17 მარტი, გარკვეული აზრით, შესაძლებელია, გენიალური პოეტის მეორედ დაბადების თარიღადაც მივიჩნიოთ, რადგან ამ დღიდან იწყება გალაკტიონის საყოველთაო აღიარება. მოხდა ზუსტად ისე, როგორც თვითონ ამბობს ერთ-ერთ ბოლო შედევრში: "ვინა სთქვა შენი გარდაცვალება? არა, სწორედ დღეს შენ დაიბადე".
მერი შერვაშიძე – „შანელის“ მოდელი და ქალი, რომელიც პარიზული მოდის ხატად იქცა
- ჩვენი საუბარი გალაკტიონის გარდაცვალების თარიღს დაემთხვა, ამიტომ ამ თემით დავიწყოთ. 1959 წლის 17 მარტს პოეტმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა. რას გვეტყვით, როგორი იყო გალაკტიონის ცხოვრების უკანასკნელი წლები და რაც არანაკლებ საინტერესოა, რამ აიძულა გენიალური პოეტი, გადაედგა ეს ნაბიჯი?
- "მე მოვკვდები, როგორც პოეტს შეჰფერის", - ვკითხულობთ გალაკტიონის ცნობილ ლექსში. ამ სტრიქონის დაწერიდან დაახლოებით ოცდაათი წლის შემდეგ, გენიალურმა პოეტმა საბედისწერო ნაბიჯი გადადგა. ეს ნაბიჯი, მისი მხრივ, არსებული სინამდვილის მიმართ პროტესტის უკიდურესი ფორმა იყო. ტრაგიკული თარიღიდან დღემდე მრავალი წელი გავიდა და მაინც, კვლავ აქტუალურია კითხვა: რამ განაპირობა გალაკტიონის თვითმკვლელობა. მიზეზი ბევრი იყო, თუმცა ამჯერად ერთს დავასახელებ. ბოლო წლების განმავლობაში გალაკტიონი უკიდურეს მარტოობას გრძნობდა, საშინლად აწუხებდა ის გულგრილობა, რასაც მის მიმართ იჩენდნენ. სიცოცხლის უკანასკნელი წლები განსაკუთრებით რთული და მძიმე გამოდგა მისთვის. ბევრს ახსოვს თბილისის ქუჩების, პარკების, სასადილოების მუდმივი სტუმარი - მიუსაფარი, უბინაო გალაკტიონი, რომელსაც "შინ" დაბრუნებას ყველაფერი ერჩივნა. უთქვამს კიდეც ერთი ნაცნობისთვის: ჩემს სახლში ჩემი ადგილი არააო. ლექსადაც აქვს ნათქვამი – მის ერთ-ერთ ბოლო ლექსში ასეთ სტრიქონებს ვკითხულობთ:
"ვთქვი: ჩიტსაც კი აქვს თავისი ზღუდე,
მე კი – მოხეტემ კიდითი კიდის,
არ ვიცი ეს გზა საითკენ მიდის,
და მაინც უნდა ამ გზებს გავუდგე"...
- არსებობს აზრი, რომ გალაკტიონის თვითმკვლელობა უნდა შეფასდეს, როგორც პოეტის თვითმკვლელობამდე მიყვანა. როგორ ფიქრობთ, რა როლი შეასრულა გალაკტიონის თვითმკვლელობამდე მიყვანაში იმდროინდელმა ხელისუფლებამ და, ზოგადად, როგორი ურთიერთობა ჰქონდა პოეტს ხელისუფლების წარმომადგენლებთან?
- დღემდე გრძელდება კამათი: ეს აფექტის მდგომარეობაში ჩადენილი თვითმკვლელობა იყო თუ პოეტის თვითმკვლელობამდე მიყვანა, ანუ მკვლელობა. ქართული საზოგადოებრივი ცნობიერება თანდათანობით ბოლო ვერსიისაკენ იხრება. გალაკტიონოლოგი თეიმურაზ დოიაშვილი პოეტის ტრაგიკული აღსასრულის შესახებ წერს: "ეს არ იყო თვითმკვლელობა, ეს იყო მკვლელობა. ნახევარი საუკუნის შემდეგ საქართველოში გასროლის გარეშე განმეორდა წიწამური. კონკრეტული დამნაშავე არ უძებნიათ, არც ობელისკი აღუმართავთ მკვლელობის ადგილზე. 1959 წლის 17 მარტი ყოველთვის უნდა ქენჯნიდეს ქართველ საზოგადოებრიობას, თუ ის სინდისთან კომპრომისზე არ წავა". ვფიქრობ, ეს სიტყვები თქვენს კითხვაზე პასუხსაც მოიცავს.