ადა ლავლეისი - მსოფლიოს პირველი კომპიუტერული პროგრამისტი - Marao

ვიქტორიანულ ეპოქაში, როდესაც მათემატიკა „კაცის საქმედ“ მიიჩნეოდა, ადა ლავლეისი ამ ფართოდ აღიარებული სტერეოტიპის მოწინააღმდეგე გახდა - იგი მსოფლიოს პირველი კომპიუტერული პროგრამისტია.

• როგორ გადაარჩინა ბაირონმა ქართველი გოგონა მონათა ბაზარზე გაყიდვისგან: ვინ იყო ქართველი ქალი, რომელსაც პოეტმა არაერთი ლექსი მიუძღვნა 

ადა ლავლეისი

ავგუსტა ადა ბაირონი  სახელგანთქმული ჯორჯ გორდონ ბაირონისა და არისტოკრატი ენ იზაბელა მილბენკის  ქალიშვილი იყო. ბაირონმა ერთადერთი კანონიერი შვილი ცხოვრებაში მხოლოდ ერთხელ ნახა - ადას დაბადებიდან მალევე, პოეტი ცოლს გაშორდა და ინგლისი მიატოვა.

• ვინ იყო ქალი, რომელმაც ძალაუფლებისთვის საკუთარი შვილები მოკლა 

ახალშობილის დედამ შვილი მშობლებს გადასცა და თავად სამოგზაუროდ წავიდა. ამბობენ, რომ დედა ადას ცხვრებით არასდროს ყოფილა დაინტერესებული. გოგონა უმეტესად ბებია-ბაბუასთან იზრდებოდა და მშობლებთან შეხება არ ჰქონია. 

• ქართველი დიზაინერი, რომლის მოდის სახლსაც იუგოსლავიის დედოფალი, ჟაკლინ კენედი და მარლენ დიტრიხი სტუმრობდნენ 

მისის ბაირონმა ადასთვის თავისი ყოფილი მასწავლებლები მოიწვია — შოტლანდიელი მათემატიკოსი აუგუსტუს დე მორგანი და ცნობილი მერი სომერვილი, რომელმაც გადათარგმნა ფრანგულიდან მათემატიკოსი და ასტრონომი პიერ-სიმონ ლაპლასას „ტრაქტატი ზეცის მექანიკაზე“. სწორედ მერი გახდა ადასთვის მისაბაძი ადამიანი.

ლავლეისს მათემატიკის ნიჭი აღმოაჩნდა. ამ ფაქტს თავად ლორდი ბაირონიც კი აღნიშნავდა თავის წერილებში" „ამბობენ, რომ იგი ჭკვიანია, – ერთხელ აღნიშნა ბაირონმა თავის ქალიშვილზე, – მაგრამ ყველაზე მეტად ვიმედოვნებ, რომ მასში პოეტური ჟინი არ არსებობს. ფასი, რომლითაც ამ ღირსების გამო უნდა გადაიხადო, თუ ამას საერთოდ ღირსება შეიძლება ეწოდოს, ისეთი მაღალია, რომ ღმერთს ვევედრები, ჩემი შვილი ამ ხვედრისგან დაიფაროს“.

17 წლის ასაკში, ადამ მათემატიკოსი და გამომგონებელი ჩარლზ ბებიჯი  გაიცნო. ამ შეხვედრამ მთელი მისი ცხოვრება შეცვალა. ბებიჯმა ლავლეისს მათემატიკური გამოთვლების ავტომატიზაციისთვის განკუთვნილი საკუთარი მანქანა აჩვენა. 

რამდენიმე წლის შემდეგ, ლავლეისს ბებიჯის მეორე გამოგონების – ანალიტიკური მანქანის შესახებ სტატიის თარგმნა სთხოვეს - მან სტატია ინგლისურად თარგმნა და გამოგონების შესახებ თავისი შენიშვნები და იდეებიც დაამატა. 

ლავლეისმა ანალიტიკური მანქანის მიერ ნატურალური რიცხვების გამოთვლის თანმიმდევრული სქემა აღწერა, ანუ, მსოფლიოში პირველი ალგორითმი შეიმუშავა.

ადა ლავლეისი 1852 წლის 27 ნოემბერს, 36 წლის ასაკში საშვილოსნოს კიბოსგან გარდაიცვალა. დაკრძალეს მამის გვერდით. მისი წვლილი ტექნოლოგიებში საუკუნის შემდეგ გახდა ცნობილი  - 1940-იან წლებში ალან ტიურინგმა ჩარლზისა და ადას ნიმუშის პრინციპი გამოიყენა, თანამედროვე კომპიუტერის შესაქმნელად.