"ორი დღის მანძილზე ბავშვი მარტო მყავდა... თურმე, დედები რამდენს აკეთებენ, რამდენს უძლებენ" - გოგა ჩანადირის წერილი - Marao

"ორი დღის მანძილზე ბავშვი მარტო მყავდა.

მამიკო, მამიკო, ჭუპა-ჭუპა მინდა, მამიკო, მშია, მამიკო გარეთ მინდა, მამიკო ბატუტზე მინდა და კიდევ რამდენი რამ უნდოდა.

მეორე ოთახში რომ გავედი და იატაკზე უამრავი სათამაშო დამხვდა მიმოფანტული, გული გამისკდა, ამას რა აალაგებს-მეთქი.

ქვაბიდან საჭმელი ისე გადმოვიდა, ვერ გავიგე, ასე მალე როგორ გაცხელდა.

ჭუპა-ჭუპას დროს მე უფრო დავსველდი, ვიდრე ანიტა.

ბავშს რომ ვათამაშებდი, გადმომივარდა და ლოყა დაარტყა. ვიდრე ატირებულ ანიტას სახეს დავათვალიერებდი, ჩემი დამემართა.

გადავრჩით.

გარეთ რომ გავდიოდით, მამიკო, ხელში ამიყვანეო, მეუბნებოდა. ამ სიმძიმეს ავიყვანდი და მერე წელი მწყდებოდა.

შვება რომ მეგრძნო, ვეუბნებოდი, ანიტა, აბა, გაიქეცი და მე დაგიჭერ-მეთქი.

50 მეტრს გაირბენდა და მერე ისევ ხელში აყვანას მთხოვდა. ჩემი ნომერი დიდად არ ჭრიდა.

ღამით და დილით ტელეფონს ხელს არ უშვებდა, რომ საბავშვო ვიდეოები ენახა.

ჩამთვლემდა თუ არა, მაღვიძებდა, მამიკო, საწოვარა მინდა, წყალი მინდა და ასე შემდეგ.

სხეულის ყველა ნაწილი დაძაბული მქონდა, რომ რაფაზე არ ამძვრალიყო, "შტეფსელში" თითი არ შეეყო, ძილში გადასაფარებელი თავზე არ წამოეხურა და გაგუდულიყო, საწოლიდან ან რომელიმე გასართობიდან არ გადმოვარდნილიყო.

თურმე, დედები რამდენს აკეთებენ, რამდენს უძლებენ, რამდენად არიან გაჭრილები, ბავშვის აღზრდაში როგორ სჭირდებათ გვერდით დგომა.

და როცა მამაც ჩართულია ბავშვის აღზრდაში, შვილს ის ისევე უყვარდება და ეძვირფასება, როგორც დედა.

დედები არიან გმირები".

ეს ჩანაწერი 2022 წელს ფოტოგრაფმა გოგა ჩანადირმა გამოაქვეყნა, მას შემდეგ 3 წელი გავიდა, თუმცა სოციალურ ქსელში ამ წერილს ისევ ხშირად შეხვდებით. 

გაგვიზიარეთ, თქვენ რას ფიქრობთ, როგორ უნდა ინაწილებდნენ დედა და მამა შვილის აღზრდის ფუნქციებს? 

მამის როლი შვილის აღზრდაში 

მამის აქტიური ჩართულობა ბავშვის აღზრდაში მნიშვნელოვან და მრავალმხრივ გავლენას ახდენს ბავშვთა განვითარებაზე — კოგნიტიურ, ემოციურ-სოციალურ და ქცევით განვითარებაზე.

მამის ჩართულობას განუსაზღვრელი დადებითი ასოციაციები აქვს ბავშვების  ინტელექტუალურ უნარებზე, ენის განვითარებაზე და სკოლაში წარმატებაზე. ეს ეფექტი ნაწილობრივ განპირობებულია მამის მიერ შემოთავაზებული სტიმულით (წიგნების კითხვა, თამაშით სწავლება) და სახალისო/დასწავლადი ურთიერთობებით. 

მამების თანმდევი სითბო, ადეკვატური შეზღუდვები და კონტინგენტური (მშობელის რეაქციებზე დამოკიდებული) ურთიერთობა უწყობს ხელს ემოციების რეგულაციას, თვითკონტროლსა და თვითშეფასების ჩამოყალიბებას; კვლევებმა აჩვენა, რომ მამების დადებითი ჩართულობა დაკავშირებულია უკეთეს ემოციურ და ქცევით შედეგებთან ბავშვებში.

მამის თანდართული ურთიერთობები ხშირად მუშაობს დასაქმებისა და ოჯახის სტაბილურობის გამოწვევების მიმართ—თითოეულ ფაქტორს აქვს ცალსახა გავლენა ბავშვზე.

WHO და ECD (Early Childhood Development) ურჩევენ ოჯახებს, რომ აქტიურად ჩართონ მამები ბავშვთა განვითარებაში, როგორც მოტივირებული მშობელი — არა მხოლოდ როგორც ფინანსური მომწოდებელი.

გასაგებია — თუ უშუალოდ მამებისთვის გსურთ რჩევები, აქ არის მოკლედ ჩამოყალიბებული პრაქტიკული რეკომენდაციები, რომლებიც დაფუძნებულია უახლეს სამეცნიერო მტკიცებულებებსა და საერთაშორისო გაიდლაინებზე (WHO, UNICEF, სამეცნიერო მიმოხილვები):

 პრაქტიკული რჩევები მამებისთვის

• იყავით თანმიმდევრული და ხელმისაწვდომი

ბავშვებს სჭირდებათ იმის განცდა, რომ მამა მათ გვერდით არის არა მხოლოდ “დიდ მომენტებში”, არამედ ყოველდღიურ რუტინაშიც. თუნდაც მცირე დროის გამონახვა (საღამოს 15–20 წუთი თამაშისთვის ან საუბრისთვის) ქმნის დიდ ეფექტს.

• ჩაერთეთ თამაშში

კვლევები აჩვენებს, რომ მამების “გახალისებული” და უფრო დინამიკური თამაში (სირბილი, წონასწორობის გამოცდა, ფიზიკური აქტივობა) ხელს უწყობს ბავშვის კოგნიტიურ და ემოციურ განვითარებას. ეცადეთ თამაშში ასწავლოთ წესების დაცვა და თანაც სიცილი არ მოაკლოთ.

• წაიკითხეთ და მოყევით ისტორიები

ბავშვს მამისგან მოსმენილი კითხვა/ისტორია დამატებით სტიმულს აძლევს ლექსიკის და ფანტაზიის განვითარებისთვის. კვლევების მიხედვით, მამების მიერ ხშირად კითხვა პირდაპირ კავშირშია უკეთეს აკადემიურ შედეგებთან.

• გამოხატეთ ემოციები და მოუსმინეთ

ნუ შეგეშინდებათ ემოციების გამოხატვის (სიხარული, სევდა, აღფრთოვანება). ბავშვი სწავლობს, რომ ნორმალურია ემოციებზე საუბარი. მოუსმინეთ ბავშვს აქტიურად — თვალებში ჩახედვით, შეკითხვების დასმით.

• იყავით პოზიტიური მაგალითი

ბავშვები აკვირდებიან და იმეორებენ. თქვენი დამოკიდებულება სტრესის, კონფლიქტის, ან ყოველდღიური პრობლემების მიმართ პირდაპირ ახდენს გავლენას მათ ქცევაზე. შეეცადეთ აჩვენოთ პასუხისმგებლობა, პატივისცემა და კეთილგანწყობა.

• გამოიყენეთ “პატარა მომენტები”

საჭმლის დროს კითხვა: „როგორ ჩაიარა დღემ?“ მანქანით მგზავრობისას პატარა თამაშები ან ლაპარაკი. ძილის წინ ჩახუტება და მადლობის თქმა. ეს ყველაფერი ქმნის უსაფრთხო და თბილ გარემოს.

• იზრუნეთ საკუთარ თავზეც

კარგი მამობა იწყება იმით, რომ თავად ფიზიკურად და ემოციურად ჯანსაღად ხართ. იპოვეთ დრო დასვენებისთვის, სპორტისთვის, მეგობრებთან ან ჰობისთვის — ეს ენერგიას მოგიმატებთ ოჯახისთვისაც.