ფსკერზე - ნაწილი 2 - Marao

28 აპრილი, 08:15

ტკივილისგან ვერ ვმოძრაობ. ახლა ვხვდები, რომ გახეთქილი ტუჩიდან ისევ მომდის სისხლი და თეთრ ბალიშზე დაუსრულებლად ჩნდებიან ნაცნობი წითელი ლაქები. სხეული ისევ მიკანკალებს, თუმცა გასული რამდენიმე საათისგან განსხვავებით, ვგრძნობ, რომ ისევ ვსუნთქავ და ესე იგი, ცოცხალი ვარ... რომ ჯერ არ დამილევია ერთი მუჭა საძილე წამლები და ჯერ არ შევმდგარვარ სკამზე ჭერზე ჩამოკონწიალებული თოკის პირისპირ.

ვფიქრობ და წამიერად ძალიან მრცხვენია ჩემი შვილის ამ ფიქრების გამო, რადგან ჩემ გარეშე მისი ისედაც ბნელი ცხოვრება ალბათ უკიდეგანო შავ ლაქად გადაიქცევა. ასე, ტკივილისგან გაწამებულს ხშირად მიფიქრია, რომ იქნებ ღმერთმა ამიტომაც მაჩუქა ის, ვის გამოც ვერასდროს გავბედავ სიკვდილს? ვგრძნობ, როგორ ფეთქავს სისხლძარღვები მის პაწაწუნა ხელებზე, არაერთხელ რომ შეუშრიათ შიშისა და ტკივილის ცრემლები ნახევრად მკვდარი დედის თვალებიდან. ვუყურებ და წამიერად საშინელი სიბრაზე მიპყრობს... რატომ? ვიმეორებ გონებაში დაუსრულებლად, თუმცა არ ვიცი, რას გულისხმობს ეს „რატომ“... ალბათ, ყველაფერ იმას, რამაც ჩემი და ჩემი შვილის საუკეთესო წლები სადღაც გადამალა ისე, რომ ვეღარასდროს მივაგნებ მათ. არ მახსოვს მისი პირველი კბილები და პირველი სიტყვა, რადგან ამ დროსაც, მანამდეც და მერეც სულ მეშინოდა. შიში კი ისეთი ვერაგი გრძნობა აღმოჩნდა, რომ დავკარგე არა მხოლოდ დროის, არამედ სივრცისა და ირგვლივ მომხდარი მოვლენების აღქმის უნარი. სამაგიეროდ, შევიძინე ჩუმად ყვირილის ზებუნებრივი ძალა, რომელსაც ხშირად უხსნია ჩემი გული შუაზე გასკდომისგან.

გარეთ საოცარი გაზაფხულია. დილაობით ჩვენს აივანთან განსაკუთრებულად იგრძნობა ყვავილების, მიწისა და ფუნთუშების სუნი, რომელსაც მთელი დღის განმავლობაში აცხობს ერთი პუტკუნა ქალი. ჩუმად ვდგები ნოეს პაწაწუნა საწოლიდან, სადაც მხოლოდ ნახევრად ვეტევი, თუმცა უკვე სრული 1 წელია აქ მძინავს და აივანზე გავდივარ. შევნატრი ადამიანებს, რომლებიც სხვადასხვა ემოციით სხვადასხვა მიმართულებით მიიჩქარიან. ემოციების მრავალფეროვნება ჩემთვის, როგორც მუდმივ შიშში მყოფი ადამიანისთვის, იმდენად გასაოცარი რამ არის, რომ ხშირად სარკესთან მიცდია გაუცხოებული მიმიკებისა და ემოციების გამოხატვა. იქნებ დამავიწყდა, როგორია სიცილი? გაოცება? სიამოვნება? წყენა? ბედნიერება?

შემოსასვლელიდან ხმა მესმის:

- შეგიძლია მწვანე სვიტერი მომიძებნო?

ოთახიდან მაშინვე გავდივარ, მეორე საძინებლიდან მწვანე სვიტერი მიმაქვს და უხმოდ ვუდებ სკამზე. როგორც ჩანს, ალკოჰოლი სრულად გავიდა მისი ორგანიზმიდან და ახლა მასა და გუშინდელ კაცს შორის მხოლოდ ის სხვაობაა, რომ ამჯერად მონსტრი ფხიზელია, თუმცა გაცილებით უფრო სასტიკი.

- რა ხდება, ზედაც აღარ მიყურებ?! - მეუბნება და სახე ახლოს მოაქვს. მკოცნის. წამიერად ვშეშდები. ვიცი, რომ ეს კოცნა უბრალოდ დაცინვაა, თუმცა ჩემი გონება ზუსტად ერთწამიანი ბედნიერების წარმოსახვას ქმნის, სადაც მოსიყვარულე ქმარი სამსახურში წასვლამდე ცოლს კოცნით ემშვიდობება. უცებ მეღიმება და, რა თქმა უნდა, მისთვის არც ეს ღიმილია შეუმჩნეველი.

- მოგეწონა? - მეკითხება და გუშინდელი ცემისგან დალურჯებულ მკლავზე მაგრად მიჭერს ხელს. სიმწრისგან წამიერად ვკვნესი. ამ დროს ნოე ოთახიდან გამოდის და ახალგაღვიძებულ თვალებს იფშვნეტს. როგორცვე შემოგვხედავს, ზღურბლზე შეშდება და თვალებით ვანიშნებ, რომ უკან შევიდეს ოთახში, თუმცა ვეღარც წინ მიდის და ვეღარც უკან. თვალები უწყლიანდება და ენის ბორძიკით იძახის:

- მამიკო, დღეს არრ...დღეს არრრ... - იწყებს რაღაცის თქმას, მაგრამ ვეღარ ამთავრებს და ვხედავ, როგორ უსველდება შარვალი.

- ეს კაცად როგორ ივარგებს? - მეუბნება დამცინავად და კარის ჯახუნით გადის სახლიდან.

ამოვისუნთქე და ნოეს ჩავეხუტე.

- ნუ გეშინია, ახლა მე და შენ მარტოები ვართ. დროა მოწესრიგდე და შემდეგ ბევრი ვითამაშოთ, კარგი? - ვეკითხები რაც შეიძლება მხიარულად.

თავს მიქნევს და უხმოდ მიდის აბაზანისკენ.

ნოე რომ დაიბადა, მე 20 წლის ვიყავი. მიუხედავად პატარა ასაკისა, ალბათ რაღაც განსაკუთრებულმა ინსტინქტმა მიბიძგა მეკეთებინა ის ყველაფერი, რაც საჭირო იყო. ნოეს არსებობით ჩემი არსებობაც გადარჩა, თუმცა მხოლოდ არსებობა და სხვა არაფერი, რადგან ზოგჯერ, როცა ვფიქრობ, იმასაც ვერ ვხვდები, რა უნდა ვუწოდო ქალს, რომელიც მთელ ახალგაზრდობას კარგავს, აღარ აქვს შერჩენილი აღარც გამბედაობა, აღარც ლაპარაკისა თუ სიმშვიდის უნარი...  ვერ ვიტყვი, რომ გარეგნულად რაიმე მეტყობა, რადგან ალბათ დედაჩემის გენეტიკა ჯერ კიდევ მიცავს, თუმცა ამას მაინც ვერ დავარქმევ სილამაზეს. სარკეში თუ ვხედავ ჩემს თავს, ერთადერთი გრძნობა, რომელიც მეუფლება, ეს არის შეცოდება და ზიზღი. თუ ვხედავ-მეთქი იმიტომ ვამბობ, რომ ზოგჯერ საერთოდ ვერ ვხედავ. იქნებ იმიტომ, რომ ჩემი პიროვნებიდან მხოლოდ არარაობა დარჩა?

ხშირად ვეკითხები საკუთარ თავს იმას, რასაც ალბათ ყველა იკითხავდა: „რატომ არ მირბიხარ იქიდან, სადაც ხარ?“

- ალბათ იმიტომ, რომ წასვლისაც მეშინია... სად წავიდე, სადაც ვერასდროს მომაგნებს? თვითონაც უამრავჯერ უთქვამს, რომ თუ ოდესმე ღრმად ამოსუნთქვას გადავწყვეტ, აუცილებლად კიდევ უფრო მაგრად წაგიჭერ ყელში ხელებსო. მიფიქრია, იქნებ ცდად მაინც ღირს... იქნებ ასეც სჯობდეს და ისევ იმის ხელით მოვკვდე, ვისაც ყველაზე ნაკლებად უნდა ეს მხოლოდ და მხოლოდ იმ მიზეზით, რომ ერთიან სიკვდილს არ ვიმსახურებ და რაც შეიძლება იხანგრძლივებს ჩემი წამებით მიღებულ სიამოვნებას?! ღმერთო, აღარ მირტყამს საკმარისად? აღარ არის საკმარისი იმისთვის, რომ დამემართოს რაიმე და აქვე ამომხდეს სული? ვფიქრობ, ვფიქრობ და შემდეგ იატაკზე დაგდებული, დასისხლიანებული შორიდან ვუყურებ საკუთარი შვილის სახეს, რომელიც უემოციო სახით იყურება ოთახის თითქმის დაკეტილი კარიდან. იყურება სადღაც შორს და მახსენდება დედაჩემი, რომელიც სწორედ ასე გაჰყურებდა უკანასკნელი წლების განმავლობაში ჰორიზონტს. რას უყურებ, ნოე? რას უყურებ, დედიკო? ნოე... ნოე, რომელსაც სულ ერთი წამის მეათასედი ნაწილის განმავლობაში ვერ ვიტან, რადგან სწორედ ის მაიძულებს გავუძლო ყველაფერს. შემდეგ ეს წამი ქრება და თითქოს უკვე გაჩერებული გული ახლიდან, ერთიანად იწყებს ფეთქვას. ოვერსტიმულაციით გამოწვეული შოკური მდგომარეობა მყისიერად მიბიძგებს, ავდგე. ჩემს ვაჟთან მივდივარ და მთელი სხეულით ვეკვრი. ვეუბნები, რომ კარგად ვარ და არ შეეშინდეს, თუმცა ნოეს არც ჩემი ტყუილების სჯერა დიდი ხანია და ზოგჯერ მგონია, რომ აღარც ეშინია.

29 აპრილი, 22:00

ნოე, ამ წერილს ვწერ მხოლოდ შენთვის. მინდა, რომ ოდესმე, როცა უკვე დიდი იქნები, როგორმე აღმოაჩინო და წაიკითხო ის, რის თქმასაც მე ალბათ ვერ შევძლებ. რატომ ვერ შევძლებ, ამას შენ თვითონაც მიხვდები მაშინ, როცა გაიზრდები და ყოველ ღამით კოშმარებად მოვლენ შენთან შენი ბავშვობის მოგონებები.

ვერ შევძელი შენი ბავშვობის დაცვა, დედი. ვინ იცის, ახლა რას გრძნობ, როცა უკვე დიდი ხარ და სულ სხვა თვალით უყურებ იმას, რაც ოდესღაც ხდებოდა. იქნებ ახლა ყველაზე მეტად მე მადანაშაულებ, რომ არ და ვერ აღმოვჩნდი საკმარისად ძლიერი, მაგრამ მე მაინც გეტყვი, რომ თუკი რამ გამაჩნია კარგი და ასეთი ალბათ მხოლოდ რამდენიმე მოგონებაა ჩემს ცხოვრებაში, მას დაუფიქრებლად დავთმობდი შენთვის, კიდევ უამრავ წელს გავატარებ აქ, ამ სახლში, სადაც ჩემი პირადი ჯოჯოხეთია და ვინ იცის, რამდენ ტკივილს ავიტანდი შენ გამო... შენ ალბათ მკითხავ, მე ხომ არ მითხოვია ეს ყველაფერი გაგეკეთებინა, რატომ მრევ იმაში, რაც ჩემი მიზეზით არ მომხდარაო? მართალი ხარ... არა შენი მიზეზით, არა შენ გამო, თუმცა ალბათ შენი დაკარგვის შიშით... მამაშენი მუდმივად მიმეორებს, რომ ჩემი არასწორი ნაბიჯებით აუცილებლად დაგკარგავ, ამიტომაც ვცდილობ სწორად ვიარო, მაგრამ არის კი ეს სწორი?

ვისთვისაა სწორი, ნოე?

იცი, ზამთარში ხშირად ჩავდიოდი სოფელში ბებიასთან. დღემდე მახსოვს ბებიაჩემის თბილი ლოგინი, რომელშიც ყველაზე ცივ ღამეებს ვატარებდი და ყველაზე საინტერესო ზღაპრებს ვისმენდი, თუმცა მახსოვს ისიც, რომ დედაჩემი მუცლის ტკივილამდე მენატრებოდა. რა უცნაურად ჟღერს, არა? მაგრამ ასე იყო... იმდენად მინდოდა მისი სუნი მეგრძნო, რომ ხშირად მუცელი ამტკიებია, მოვკრუნჩხულვარ საწოლზე და მიტირია ჩუმად, თუმცა ბებია მაინც ყოველთვის იგებდა.

- შენ მოგიკვდი, ბებო! - მეტყოდა ხოლმე ჩუმად და უსიტყვოდ მიკოცნიდა ცრემლიან ლოყებს.

დედაჩემი ყოველ ზამთარს სხვა ქალაქში მიდიოდა სამუშაოდ. სხვა გზა არ ჰქონდა, რადგან ეს სამი თვის სამყოფი ფული იყო, თუმცა ჩვენ იძულებული ვიყავით, უფრო მეტიც გვემყოფინა, რადგან მაშინ სამსახური, მით უმეტეს, ქალისთვის, ძალიან ჭირდა. ამიტომაც 5 წლის მე ნაადრევად გაიზარდა, ამქვეყნიურ ტკივილებს ჯერ კიდევ ნორჩი და პაწია ხელებით შეეჭიდა ზუსტად ისე, როგორც შენ, თუმცა სრულიად სხვანაირად, მაგრამ ალბათ ნაცემი და შელახული დედის ყურებას სჯობს საერთოდ ვერ უყურო მას, ან იქნებ შენ სხვანაირად ფიქრობ?

ეს არ არის ჭკუის სასწავლებელი წერილი, სადაც იპოვი კითხვებზე პასუხებს. არც გამომშვიდობებაა და არც რაიმე ისტორიების მოყოლის შესაძლებლობა. ეს არის პატიების თხოვნა იმისთვის, რომ შენ არასდროს გქონია ის, რაც სხვა ბავშვებს ჰქონდათ: სილაღე, სიხარული, სიმშვიდე... როცა გძინავს, მე ყოველ ღამით გებოდიშები, მაგრამ განა საკმარისია ეს იმისთვის, რომ გამოვისყიდო ყველაფერი, რაც შენ მიმართ დამიშავებია?

დაიმახსოვრე და ყოველთვის, როდესაც ცხოვრებაში რაიმე წინააღმდეგობას გადააწყდები, გაიხსენე, რომ არასდროს იყო დედაშენივით სუსტი. ამ ისტორიაში კი, იცი, ყველაზე სამწუხარო რა არის? ის, რომ შენს სისუსტეს იაზრებ მაშინ, როცა უკვე იმდენად ხარ მიწასთან გასწორებული, რომ აღარ შეგიძლია ბრძოლა წამოდგომისთვის. მანამდე კი გგონია, რომ მთებს გადადგამ, უბრალოდ ცოტა დრო გჭირდება...სულ ცოტაც...აი, სულ ცოტაც და...

ეს „ცოტა დრო“ გადის, თუმცა ისევ იქ ხარ, სადაც იყავი, ან შეიძლება უფრო უკანაც კი.

შენ რა გემახსოვრება, თუმცა მაშინ, როცა საბოლოოდ გადავწყვიტე, რომ დედაჩემთან უნდა წავსულიყავი, მამაშენმა მეორე დღეს ძალით წამოგიყვანა უკან. როგორ მახსოვს ის დღე... საშინლად წვიმდა, შენ ახალგაღვიძებული იყავი და მხოლოდ მოკლემკლავიანი მაისური გეცვა. ვერც გავიაზრე, ისე მოვარდა რამდენიმე მეგობართან ერთად, გამომგლიჯა შენი თავი ხელიდან და მანქანისკენ წაგიყვანა. საშინელ ხმაზე ვბღაოდი, მოგდევდი და უკნიდან გეჭიდებოდი პაწაწინა ხელებზე, რომლებსაც ჯიუტად მიშვერდი მამაშენის წინააღმდეგობის მიუხედავად. მე, უპატრონო და ყველასგან ზურგშექცეული, რას გავხედბოდი იმ ადამიანთან(?), რომელსაც ყოველთვის ყველა ზურგს უმაგრებს? წაგიყვანეს და თან შემომითვალა, თუ არ დაბრუნდები, ვეღარც ნახავო. ვიჯექი გამწარებული და ვფიქრობდი, რა უნდა მექნა, დაბრუნების გარდა. მხოლოდ ნახევარი ღამე გავძელი და ბებიაშენის დიდი წინააღმდეგობის მიუხედავად, რომ რამენაირად უკან დაგაბრუნებდით, მაინც მოვედი და მეტიც, ვეხვეწე, რომ სახლში შემოვეშვი. ან რა გულს უნდა მოეთმინა მაშინ, როდესაც ვიცოდი, რომ ჩემი ერთადერთი იმედი იყო იქ, სადაც არასდროს უნდა ყოფილიყო.

კარი რომ გააღო და დამინახე, უზომოდ გაგიხარდა. გამოიქეცი და მთელი ძალით მეხუტებოდი.

- დედიკო, შენ ხომ აღღღარ წახხხვ... წახხვალ? - მაშინ ყურადღება არ მიმიქცევია იმისთვის, რომ საუბრის დროს უცნაურად ჩერდებოდი. ლაპარაკი ახალი დაწყებული გქონდა და თანაც იმხელა ემოციების ფონზე, ვერ შევამჩნიე, როგორ განიცადა რეგრესი შენმა მეტყველებამ ზუსტად რამდენიმე საათში და კიდევ ერთი სასტიკი კვალი გაჩნდა შენზე.

- არა, ნუ გეშინია, არსად აღარ წავალ, ხომ ხარ შენ კარგად? - უაზროდ ვიმეორებდი ამ წინადადებას და არც ველოდებოდი შენს პასუხს, რადგან გული მიგრძნობდა, რომ რაღაც საშინელებას მეტყოდი. როცა სახეზე შემოგხედე, ელდა მეცა და გული გამისკდა. იმ მომენტში მართლა მეგონა, რომ მომავალი რამდენიმე წამის განმავლობაში აუცილებლად მოვკვდებოდი.

სახეზე საშინელი სილურჯეები გქონდა, ტუჩი გახეთქილი, მარჯვენა თვალი დასიებული... დამუნჯებულმა ხელებზე დაგხედე და დასისხლიანებული, ძირში ბოლომდე დაჭრილი ფრჩხილები რომ დავინახე, მუხლები მომეკვეთა, სახე ხელებში ჩავრგე და უბრალოდ ავტირდი. გესმის? სხვა ვერაფერი, რადგან ჩემს ყურთან მამაშენი ჩურჩულებდა:

- დედა რომ შვილს მიატოვებს, ის მეტის ღირსია. რომ წამოსულიყავი, ასე არ მოუვიდოდა. ხომ ხარ დარწმუნებული ამაში?

მაშინ დარმწუნებული ვიყავი და ერთი წუთითაც არ დამიშვია ის, რომ რაც მოხდა, ჩემ გარდა კიდევ ვინმე იყო ამაში დამნაშავე.

იმ ღამეს შენი პატარა თითები ტუჩებიდან არ მომიშორებია. მთელი ღამე წუხდი, ჩემს სახელს იმეორებდი და სხეულზე მთელი ძალით მეკვროდი.

- აქ ვარ, ნოე, ნახე, დედიკო შენთანაა, - გეუბნებოდი, მაგრამ მაინც ვერაფრით დაგამშვიდე.

იმ დღის შიში, სევდა და დანაშაული გრძნობა დღემდე საშინელ ლოდად მაწევს გულზე. ღმერთო, შენ არაფერი გამოგეცადოს არასდროს მსგავსიც კი, მაგრამ როდესაც გეყოლება შვილი, აუცილებლად მიხვდები, რას ნიშნავს მისი პატარა წაქცევის ტკივილიც კი და რამხელა ჭრილობები მეხსნება მე მაშინ, როდესაც ვგრძნობ, რომ შეიძლება რაღაც გეტკინოს, თანაც არა შემთხვევით, არამედ გამიზნულად და ძლიერად...

არ ჩათვალო, რომ ამ ყველაფრის მოყოლით თავს ვიმართლებ და ვცდილობ, რომ სხვა თვალით დაგანახო რეალობა, უბრალოდ მგონია, რომ უნდა იცოდე ის, რის გამოც მეც და შენც გამოვიარეთ და კიდევ გავდივართ იმას, რაც გარდაუვალია ჩემთვის, მაგრამ დროებითია შენთვის. არც ის მინდა იფიქრო, რომ შენ ხარ დამნაშავე ჩემი უმოქმედობისა... არა, ეს არასწორია. ყველაფერი ჩემი და იმ საშინელი მბოჭავი ხაფანგის ბრალია, რომელშიც არ მახსოვს, როდის გავიხლართე ასე მკვეთრად, ასე სასტიკად, რომ ვეღარ ვპოულობ ვეღარც თავსა და ვეღარც ბოლოს. დიახ, ზუსტად ესაა ჩემი ყოველდღიური შეგრძნება. ასე მგონია, უსუსური, ყველაზე სუსტი და გამოუცდელი ჩიტი ვარ, რომელიც საშინელი მხეცის კლანჭებში აღმოჩნდა და უამრავი მცდელობის შემდეგ იმდენად მიეჩვია ტყვეობას, რომ გაფრენა უნდა, თუმცა დაავიწყდა, როგორ უნდა ამოძრაოს ფრთები. ვდგავარ ერთსა და იმავე ადგილზე, ვცდილობ გავიხსენო ის, რაც ოდესღაც მაძლევდა თავდაჯერებულობასა და ძალას, მაგრამ გონებაში სიბნელეა. თანაც ეს სიბნელე იმდენად სასტიკი, მასიური და ყოვლისმომცველია, რომ ერთი წუთითაც კი ვერ ვუშვებ მის არარსებობას.

გიყურებ ახლაც, ვაკვირდები შენს მოძრაობებს, ვგრძნობ სუნთქვის რიტმს, ვიმახსოვრებ იდეალურად გამოკვეთილ ნაკვთებს და ზუსტად ვიცი, რომ ოდესღაც აუცილებლად გამიგებ, რადგან შენ ჩემი სულის ნაწილი ხარ და სხვანაირად არც შეიძლება იყოს.

"ფსკერზე" გახლავთ "გახდი ბესტსელერის ავტორი 2023"-ის ერთ-ერთი მონაწილის, ანი ბალიაშვილის რომანი.