ოსმალეთის იმპერიის ყველაზე გავლენიანი ქალი სულთანი - Marao

ოსმალეთის იმპერიის ყველაზე გავლენიანი ქალი სულთანი

2025-06-04 12:05:42+04:00

ოსმალეთის იმპერიაში, განსხვავებით სხვა მონარქიებისაგან, ქალები არ ერეოდნენ ქვეყნის მართვაში. ამასთანავე სულთნები კანონიერ ქორწინებას ამჯობინებდნენ ხარჭის ყოლას. პირველად ეს წესი სულეიმან I-მა დაარღვია, როდესაც კანონიერ ცოლად შეირთო ჰიურემ სულთანი. ჰიურემი გარდაცვალების შედეგ ასევე გავლენიანმა ნურბანუ სულთანმა შეცვალა. სწორედ ნურბან გახდა ოსმალეთის იმპერიის პირველი ოფიციალური ვალიდე სულთანი.

nurbanu

ნურბანუ სულთანი

ნურბანუ სულთნის ზუსტი წარმომავლობა ისტორიული დებატების საგანია. ყველაზე ფართოდ მიღებული თეორიის თანახმად, იგი დაიბადა პაროსის მბრძანებლის, ნიკოლო ვენიერისა და ვიოლანტე ბაფოს ოჯახში. 1537 წელს, მესამე ოსმალეთ-ვენეციური ომის დროს, ადმირალმა ჰაირედინ ბარბაროსამ პაროსი დაიპყრო, ხოლო12 წლის  სესილია კონსტანტინოპოლში (თანამედროვე სტამბოლი) გადაიყვანეს და იმპერიულ ჰარამხანაში შეიყვანეს. ისლამის მიღების შემდეგ მას ნურბანუ ეწოდა, რაც „სინათლის დედოფალს“ ნიშნავს.

14 წლის შეჰზადე სელიმის ჰარემისთვის იგი ჰიურემ სულთანმა შეარჩია. ახალგაზრდა სესილია სწრაფად გახდა პრინცის ფავორიტი. კონიის სანჯაქ-ბეიდ დანიშვნის დროს სელიმმა საკუთარ ჰარამხანაში გაიყოლა სესილია, სადაც მან ჯერ გოგონა, ხოლო 1546 წელს შეჰზადე მურადი გააჩინა.

  • ოსმალეთის იმპერიის ბოლო პრინცესა, დურუშეჰვარ სულთანი: სასტიკი გადასახლება, სიღარიბე და უბედური ქორწინება 

nurbanu

როდესაც სელიმი 1566 წელს ტახტზე ავიდა, ნურბანუ მისი ჰასეკი სულთანი (მთავარი მეუღლე) გახდა.  მიუხედავად იმისა, რომ სელიმს სხვა ხარჭებიც ჰყავდა, ნურბანუმ შეინარჩუნა მისი ფავორიტის პოზიცია თავისი ინტელექტისა და რჩევების წყალობით.  ის აქტიურ როლს თამაშობდა პოლიტიკურ საქმეებში, რაც მისი დროის ქალებისთვის უჩვეულო იყო. 

სელიმ II-ის 1574 წელს გარდაცვალების შემდეგ, ტახტზე ნურბანუს ვაჟი, მურად III ავიდა.  ნურბანუმ ვალიდე სულთნის  ტიტული მიიღო და იმპერიის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ქალი გახდა.  ის დიდ ვეზირ სოკოლუ მეჰმედ ფაშასთან ერთად მართავდა სახელმწიფო საქმეებს. 

რამდენიმე ევროპული წყაროს , განსაკუთრებით კი ვენეციური დიპლომატიური ცნობების თანახმად , ნურბანუ სულთანმა სელიმ II-ის სიკვდილი რამდენიმე დღის განმავლობაში დამალა — სავარაუდო შეფასებით, სამიდან თორმეტ დღემდე — სანამ მათი ვაჟი, მურად III , მანისადან სტამბოლში არ ჩავიდოდა.

nurbanu

  • ქართველი დედა სულთნები ოსმალეთის იმპერიაში - იმპერიის ყველაზე გავლენიანი ქართველი სულთნები 

ცხედარი ყინულზე ინახებოდა , შესაძლოა, სასახლის აბანოში ან თოფკაფის სასახლის გაცივებულ ნაწილში. ნურბანუმ პირადი კონტროლი აიღო საიმპერატორო საბჭოზე, სელიმის სახელით ხელს აწერდა ბრძანებებს , რითაც უზრუნველყო მმართველობის უწყვეტობა. 

ნურბანუს პოლიტიკური გამჭრიახობა საგარეო დიპლომატიაშიც გავრცელდა.  ის პროვენეციურ პოლიტიკას ინარჩუნებდა და საკუთარი წარმომავლობის გამოყენებით ოსმალეთის იმპერიასა და ვენეციას შორის ხელსაყრელი ურთიერთობების დამყარებას უწყობდა ხელს. 

  • „მე მხოლოდ შენს გვერდით ვპოულობ სიმშვიდეს. სიტყვები და მელანი არ იქნება საკმარისი ჩემი ბედნიერებისა და სიხარულის გადმოსაცემად" - რას წერდა ჰიურემ სულთანი სულთან სულეიმანს 

ნურბანუ გახდა პირველი ქალი, რომელმაც ჰასეკის და ვალიდეს წოდებები მიიღო. მიუხედავად იმისა, რომ ვალიდე სულთნის წოდება ბაიაზიდ II-ის მეფობის დროიდან არსებობს, სწორედ მურად III-მ, დედის, ნურბანუს გამო, ის კანონიერად რეგისტრირებულ თანამდებობად აქცია.

ნურბანუ გარდაიცვალა სტამბოლში 1583 წლის 7 დეკემბერს, მისი ვაჟის, მურად III-ის მეფობის დროს. იგი დაკრძალეს სელიმ II-ის გვერდით, რითაც გახდა სულთნის პირველი ცოლი, რომელსაც პატივი ხვდა წილად, მეუღლის გვერდით დაკრძალულიყო. დაკრძალვის პროცესიის დროს სასახლეში დარჩენის წესის საწინააღმდეგოდ, მურად III დედის ცხედარ ფეხით უკან მიჰყვებოდა და ტიროდა.