ქალი, რომელიც დროს უსწრებდა: ბარბარე ჯორჯაძის საოცარი გამბედაობა, ცხოვრება და მემკვიდრეობა - Marao
ქალი, რომელიც დროს უსწრებდა: ბარბარე ჯორჯაძის საოცარი გამბედაობა, ცხოვრება და მემკვიდრეობა
საქართველოში როცა ამბობენ სიტყვებს „ქართული სამზარეულო“, ეს აღარ არის მხოლოდ საკვები, ეს არის კულტურა, ოჯახი, წარსული და მომავალი. მაგრამ იშვიათად ვიხსენებთ, რომ ამ ყველაფრის ერთ-ერთი ფუძემდებელი ქალი კულინარიას არამხოლოდ როგორც დიასახლისის ხელობას, არამედ როგორც კულტურულ განცხადებას, ისე უყურებდა. მისი სახელი ბარბარე ჯორჯაძეა - მწერალი, მოაზროვნე, ქალთა უფლებების დამცველი და პირველი ქართული კულინარიული წიგნის ავტორი.
ბარბარე ერისთავი-ჯორჯაძის ბიოგრაფია
ბარბარე ერისთავი 1833 წელს ქისტაურში დაიბადა. 12 წლის ასაკში დააქორწინეს ზაქარია ჯორჯაძეზე, რაც ამ დროის თანმდევი და ნორმალური მოვლენა იყო - ქალი, როგორც დიასახლისი - თუმცა ბარბარე ბედს არასდროს დაჰყოლია...
ის არამხოლოდ აქტიურად წერდა ლექსებს, მოთხრობებსა და პიესებს, არამედ 1860-იან წლებში გაბედა და ხმამაღლა გააკრიტიკა ილია ჭავჭავაძის ენობრივი რეფორმა. ბარბარე დისკუსიებში ჩართული ინტელექტუალი იყო მაშინ, როცა საზოგადოება ქალებს მხოლოდ დუმილისა და კულინარიის ნიღაბს სთავაზობდა.
მისი ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ტექსტია „ორიოდე სიტყვა ყმაწვილ კაცების საყურადღებოდ“, რომელიც 1893 წელს გამოქვეყნდა. ეს იყო ფემინისტური მანიფესტი, სადაც ბარბარე საუბრობს ქალის უფლებებზე, განათლებასა და პატივისცემაზე, რაც იმდროინდელ საზოგადოებაში ხმაურიანი და ზოგისთვის მიუღებელი განაცხადი იყო.
ბარბარე წერდა პიესებსაც („რას ვეძებდი და რა ვიპოვე“) და ლექსებსაც, სადაც ქალის შინაგანი ბუნება, ტკივილი და თავისუფლებისკენ სწრაფვა მძაფრად ისახებოდა.
სამზარეულოს წიგნი
1874 წელს ბარბარემ შექმნა სრულიად უჩვეულო - ქართული კულინარიული ენციკლოპედია: „სრული სამზარეულო".
ეს არ იყო მხოლოდ რეცეპტების კრებული. ეს იყო წიგნი იმაზე, როგორ ცხოვრობდა XIX საუკუნის ქართველი ქალი – რას ამზადებდა, როგორ უმასპინძლდებოდა, როგორ ეწყობოდა ოჯახური ყოფა.
წიგნში შეხვდებით როგორც ქართულ, ისე ევროპულ კერძებს - ჟელეს, შარლოტასა და ნაყინს. მისი რეცეპტები არ არის მხოლოდ „აიღე ეს და მოხარშე“, არამედ პატარა რიტუალებია, სიყვარულით შეკრული.
მაგალითად, ერთგან წერს:„თუ ღვინო ხელიდან გადაგივიდა, ნუ იდარდებ - გულით რომ მოამზადო, მანდ არის გემო და არა ყურძნის წვენში.“
დიასახლისი თუ კულტურული შემოქმედება?
ბარბარეს სამზარეულო იყო სცენა, სადაც ქალი გახდა მთავარი ფიგურა. მან ქალებს ასწავლა, რომ კულინარია მხოლოდ კვება არ არის, ეს არის მეხსიერება, ტრადიცია, იდენტობა.
მისი წიგნი დღესაც ცოცხალია. ბევრი თანამედროვე შეფის კულინარია დღესაც ბარბარეს რეცეპტებითაა გაჟღენთილი.
მემკვიდრეობა
ბარბარე ჯორჯაძე 1895 წელს გარდაიცვალა, მაგრამ მის მიერ დატოვებულ "საგანძურს" ყავლი არ გასვლია. ის განახლდა, გავრცელდა და ახლა კიდევ უფრო ხმამაღლა საუბრობს, ვიდრე თავის დროზე საუბრობდა.
მისი ქალიშვილმა, მანანა ჯორჯაძემ, 1914 წელს წიგნის მეორე გამოცემა გამოსცა, რომელიც კიდევ უფრო გაამდიდრა ევროპული კერძებითა და თანამედროვე შტრიხებით.
დღეს ბარბარე არის კულინარების, მწერლების და მასპინძლების შთაგონება. ქალი, რომელმაც ქართულ კულტურას განსაკუთრებული არომატები შემატა.